Η χρονιά που φεύγει αφήνει πίσω της εκατομμύρια θανάτους, παγκόσμια κατάθλιψη, και έναν ωκεανό επιστημονικών μελετών για την πανδημία. Αφήνει όμως κι άλλες εξελίξεις στις οποίες δεν αξίζει το περιθώριο. Τι ανακάλυψε φέτος η Επιστήμη όσο δεν πολεμούσε την COVID-19?
Λύση στον γόρδιο δεσμό της Βιολογίας
Αν ήταν άνθρωπος, ίσως θα μπορούσε να ελπίζει σε Νόμπελ. Γιατί, ούτε λίγο ούτε πολύ, πέτυχε με σχετική ακρίβεια αυτό που οι βιολόγοι κυνηγούν μάταια από τα μέσα του περασμένου αιώνα.
Το AlphaFold. Είναι μια τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) η οποία μαντεύει το τρισδιάστατο σχήμα που αποκτούν αυθόρμητα οι πρωτεΐνες αμέσως μετά τη σύνθεσή τους στα κύτταρα.
Φέτος όμως υπήρξε πρόοδος και σε μια άλλη μέθοδο επίλυσης πρωτεϊνών, την κρυοηλεκτρονική μικροσκοπία, η οποία έφτασε το διακριτικό όριο του ατόμου. Έφτασε έτσι την ακρίβεια της απαιτητικής κρυσταλλογραφίας ακτίνων Χ, η οποία παραμένει το κύριο εργαλείο επί δεκαετίες.
Επιστροφή στο Διάστημα
Εννέα χρόνια μετά την τελευταία πτήση του διαστημικού λεωφορείου το 2011, οι ΗΠΑ ανέκτησαν φέτος τη δυνατότητα να εκτοξεύουν αστροναύτες με δικά τους μέσα. Αυτή τη φορά όμως δεν ήταν με σκάφος της NASA, αλλά μιας ιδιωτικής εταιρείας.
Η ΑΙ που μπορεί να γράφει, να απαντά, να…
Ακόμα μια εξέλιξη ανέδειξε φέτος τη ραγδαία, ενίοτε τρομακτική, πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης. To GPT-3 σχεδιάστηκε ως «γεννήτρια γλώσσας», όμως η γεννήτρια είναι και παντογνώστης.
Υπεραγωγιμότητα δωματίου
Μπορεί να μην έχετε ακουστά τους υπεραγωγούς, αν όμως έχετε υποβληθεί σε μαγνητική τομογραφία έχετε ξαπλώσει μέσα σε έναν υπεραγώγιμο κυκλικό μαγνήτη. Η εξέταση απαιτεί ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο, το οποίο μπορεί να παραχθεί μόνο από υλικά που άγουν το ηλεκτρικό ρεύμα χωρίς καμία αντίσταση. Τα θαυματουργά αυτά υλικά θα μπορούσαν μια μέρα να δώσουν υπολογιστές που τρέχουν ταχύτερα χωρίς να υπερθερμαίνονται, ή δίκτυα ηλεκτροδότησης χωρίς απώλειες ενέργειας. Το πρόβλημα είναι ότι λειτουργούν μόνο σε ακραία χαμηλές θερμοκρασίες, -140 βαθμούς Κελσίου στην καλύτερη περίπτωση. Ο μαγνητικός τομογράφος είναι τόσο ογκώδης επειδή περιέχει υγρό άζωτο για να καταψύχει τον μαγνήτη. Και, παρά τις υποσχέσεις, τα υλικά που παραμένουν υπεραγωγοί σε θερμοκρασία δωματίου παραμένουν άπιαστο όνειρο, το άγιο δισκοπότηρο της επιστήμης υλικών.
To CRISPR έφτασε στους πρώτους ασθενείς
To 2020 ήταν μια καλή χρονιά για τη Βικτόρια Γκρέι, μια 35χρονη μητέρα τριών παιδιών στο Μισισίπι των ΗΠΑ. Η Γκρέι και ακόμα δύο ασθενείς με δρεπανοκυτταρική αναιμία υποβλήθηκαν σε γενετική θεραπεία με CRISPR, αυτό το θαυματουργό γενετικό εργαλείο του οποίου η ανακάλυψη τιμήθηκε με το φετινό Νόμπελ Χημείας.
