Η ηθική στροφή της τεχνητής νοημοσύνης?

Από ένα άρθρο της Καθημερινής (10-11-2021)του Μανώλη Ανδριωτάκη 

Το Παγκόσμιο Συνέδριο Τεχνητής Νοημοσύνης  πραγματοποιήθηκε στο επιβλητικό κέντρο Beurs Van Berlage στο κέντρο του Άμστερνταμ για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά στις 12, 13 και 14 Οκτωβρίου του 2021. Φέτος σχεδόν όλες οι παρουσιάσεις και οι συζητήσεις περιστρέφονταν γύρω από την ηθική.

Παραθέτω μερικά ερωτήματα:

1. Πόσες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί, για υπονόμευση της εμπιστοσύνης απέναντι στην Τεχνητή Νοημοσύνη?
2. Πόσο ηθικό είναι να λες ψέματα και να καθησυχάζεις τους ανθρώπους ενώ ο ιός κυκλοφορεί κανονικότατα;
3. Το meteverse Θα αλλάξει άραγε τον χαρακτήρα της τεχνολογίας πειθούς που είναι; Θα σταματήσει να εκμεταλλεύεται τα δεδομένα των χρηστών του, να βασίζεται στην εντυπωσιοθηρία, στον εθισμό και στη χειραγώγηση του ενδιαφέροντος; 
4. Το νομοσχέδιο για την Τεχνητή Νοημοσύνη που έχει κατατεθεί στο Ευρωκοινοβούλιο για διαβούλευση απαγορεύει ρητά κάποιες υψηλού ρίσκου τεχνολογίες ΤΝ. Η ψήφιση του νόμου μπορεί να πάρει ακόμα και δύο χρόνια. Πόσο θα έχει εξελιχθεί έως τότε αυτή η ταχύτατα αναπτυσσόμενη τεχνολογία, που σε λίγο θα είναι τόσο διαδεδομένη όσο το ηλεκτρικό ρεύμα; 
5. Η βιομηχανία της Big tech  ενδιαφέρεται για τη δημοκρατία και για την ηθική ή απλά κάνει τη δουλειά της?

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Πρέπει να ενσταλάξουμε στην ΤΝ έναν ηθικό κώδικα, με τον ίδιο τρόπο που το κάνουμε στα παιδιά μας. Η ΤΝ θα κάνει ό,τι τη διδάξουμε. Σήμερα, που τη διδάσκουμε να γίνεται όλο και καλύτερο όπλο, όλο και καλύτερο μέσο χειραγώγησης, όλο και καλύτερο μέσο εξαγωγής κέρδους, την εκπαιδεύουμε να γίνει φονική, χειριστική και άπληστη. Βάσει αυτών των δεδομένων, το μέλλον μας δεν διαγράφεται ρόδινο. «Είμαστε σε ένα σταυροδρόμι», λέει ο Γκόνταντ, «δεν έχουμε όμως πολύ χρόνο. Κι εξαρτάται απ’ όλους εμάς το τι θα γίνει». Η συζήτηση για την ΤΝ και την ηθική της δεν είναι θεωρητική. Όλες οι θεωρίες έχουν στόχο να μπουν σε πράξη. Το τι θα κάνουμε με την υπερδύναμη που έχουμε εφεύρει θα καθορίσει το μέλλον όλων μας. Η ρομαντική μεταφορά του καλού γονιού θα ακούγεται όλο και συχνότερα εφεξής. Ας μεγαλώσουμε το νέο παιδί μας υπεύθυνα, μοιάζει να λένε αυτοί που αντιλαμβάνονται πιο έντονα τον κίνδυνο των αυτοδίδακτων μηχανών. Ας του εμφυσήσουμε αξίες που θα του κάνουν καλό. Ας του διδάξουμε τον αυτοέλεγχο – κανείς μας δεν θα βγει χαμένος. Κι ας το πάμε, μεγαλώνοντας, μια βόλτα στην πόλη της αμαρτίας. Ίσως να μην υπάρχει καλύτερο μέρος για να διδάξει κανείς τι είναι μια καλή ηθική πυξίδα.

Βραβεία Νόμπελ Φυσικής 2021

Οι επιστήμονες Σιουκούρο Μανάμπε, Κλάους Χάσελμαν και Τζόρτζιο Παρίζι κέρδισαν το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 2021 για τις <<άκρως σημαντικές συνεισφορές τους στην κατανόηση περίπλοκων φυσικών συστημάτων>>

The Nobel Prize in Physics 2021

Ill. Niklas Elmehed © Nobel Prize Outreach

Syukuro Manabe

Prize share: 1/4

Ill. Niklas Elmehed © Nobel Prize Outreach

Klaus Hasselmann

Prize share: 1/4

Ill. Niklas Elmehed © Nobel Prize Outreach

Giorgio Parisi

Prize share: 1/2

Περισσότερα εδώ

https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2021/press-release/

 

Όταν το μέλι πάει στο… διάστημα

 O αστροναύτης Ντέιβιντ Σεντ-Τζακς εκμεταλλεύτηκε τη βαρύτητα του διαστήματος και είπε να παίξει λίγο με το μέλι.

Παρατηρήστε τον τρόπο με τον οποίο αντιδρά στο παρακάτω video

https://twitter.com/i/status/1431532000800743428

 

Διαστημικό δίκτυο 5G από τις Lockheed Martin και Omnispace

 Η Lockheed Martin ανακοίνωσε την Τρίτη πως συνεργάζεται με την Omnispace LLC για την ανάπτυξη ενός διαστημικού δικτύου 5G για εμπορική και κυβερνητική χρήση.

Ο κολοσσός του χώρου της αμυντικής τεχνολογίας ανέφερε πως ένα διαστημικό, παγκόσμιο δίκτυο 5G θα επέτρεπε στους χρήστες να κάνουν εναλλαγές μεταξύ δορυφορικών και επίγειων δικτύων, απομακρύνοντας την ανάγκη για πολλαπλές συσκευές σε διαφορετικά δίκτυα.

Όπως αναφέρει το Reuters, το δίκτυο θα παρείχε δυνατότητες επικοινωνιών σε συσκευές ανεξαρτήτως του περιβάλλοντος ή της τοποθεσίας τους.

 

Nέο κεφάλαιο στην εξερεύνηση του Άρη άνοιξε το βράδυ της Πέμπτης 18-2-2021 η NASA με την προσεδάφιση του ρομπότ Perseverance, της πρώτης αποστολής που σχεδιάστηκε ειδικά για την αναζήτηση σημείων ζωής από την εποχή των Viking τη δεκαετία του 1970.

Μόλις ελήφθη το πρώτο σήμα ότι η προσεδάφιση ήταν επιτυχής, ήρθε και η πρώτη εικόνα από την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη στον κρατήρα Jezero.

Hello, world.

My first look at my forever home.

Επιστημονικές εξελίξεις του 2020

 Η χρονιά που φεύγει αφήνει πίσω της εκατομμύρια θανάτους, παγκόσμια κατάθλιψη, και έναν ωκεανό επιστημονικών μελετών για την πανδημία. Αφήνει όμως κι άλλες εξελίξεις στις οποίες δεν αξίζει το περιθώριο. Τι ανακάλυψε φέτος η Επιστήμη όσο δεν πολεμούσε την COVID-19?

Λύση στον γόρδιο δεσμό της Βιολογίας

Αν ήταν άνθρωπος, ίσως θα μπορούσε να ελπίζει σε Νόμπελ. Γιατί, ούτε λίγο ούτε πολύ, πέτυχε με σχετική ακρίβεια αυτό που οι βιολόγοι κυνηγούν μάταια από τα μέσα του περασμένου αιώνα.

Το AlphaFold. Είναι μια τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) η οποία μαντεύει το τρισδιάστατο σχήμα που αποκτούν αυθόρμητα οι πρωτεΐνες αμέσως μετά τη σύνθεσή τους στα κύτταρα.

Φέτος όμως υπήρξε πρόοδος και σε μια άλλη μέθοδο επίλυσης πρωτεϊνών, την κρυοηλεκτρονική μικροσκοπία, η οποία έφτασε το διακριτικό όριο του ατόμου. Έφτασε έτσι την ακρίβεια της απαιτητικής κρυσταλλογραφίας ακτίνων Χ, η οποία παραμένει το κύριο εργαλείο επί δεκαετίες.

Επιστροφή στο Διάστημα

Εννέα χρόνια μετά την τελευταία πτήση του διαστημικού λεωφορείου το 2011, οι ΗΠΑ ανέκτησαν φέτος τη δυνατότητα να εκτοξεύουν αστροναύτες με δικά τους μέσα. Αυτή τη φορά όμως δεν ήταν με σκάφος της NASA, αλλά μιας ιδιωτικής εταιρείας.

Η ΑΙ που μπορεί να γράφει, να απαντά, να…

Ακόμα μια εξέλιξη ανέδειξε φέτος τη ραγδαία, ενίοτε τρομακτική, πρόοδο της τεχνητής νοημοσύνης. To GPT-3 σχεδιάστηκε ως «γεννήτρια γλώσσας», όμως η γεννήτρια είναι και παντογνώστης.

Υπεραγωγιμότητα δωματίου

Μπορεί να μην έχετε ακουστά τους υπεραγωγούς, αν όμως έχετε υποβληθεί σε μαγνητική τομογραφία έχετε ξαπλώσει μέσα σε έναν υπεραγώγιμο κυκλικό μαγνήτη. Η εξέταση απαιτεί ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο, το οποίο μπορεί να παραχθεί μόνο από υλικά που άγουν το ηλεκτρικό ρεύμα χωρίς καμία αντίσταση. Τα θαυματουργά αυτά υλικά θα μπορούσαν μια μέρα να δώσουν υπολογιστές που τρέχουν ταχύτερα χωρίς να υπερθερμαίνονται, ή δίκτυα ηλεκτροδότησης χωρίς απώλειες ενέργειας. Το πρόβλημα είναι ότι λειτουργούν μόνο σε ακραία χαμηλές θερμοκρασίες, -140 βαθμούς Κελσίου στην καλύτερη περίπτωση. Ο μαγνητικός τομογράφος είναι τόσο ογκώδης επειδή περιέχει υγρό άζωτο για να καταψύχει τον μαγνήτη. Και, παρά τις υποσχέσεις, τα υλικά που παραμένουν υπεραγωγοί σε θερμοκρασία δωματίου παραμένουν άπιαστο όνειρο, το άγιο δισκοπότηρο της επιστήμης υλικών.

To CRISPR έφτασε στους πρώτους ασθενείς

To 2020 ήταν μια καλή χρονιά για τη Βικτόρια Γκρέι, μια 35χρονη μητέρα τριών παιδιών στο Μισισίπι των ΗΠΑ. Η Γκρέι και ακόμα δύο ασθενείς με δρεπανοκυτταρική αναιμία υποβλήθηκαν σε γενετική θεραπεία με CRISPR, αυτό το θαυματουργό γενετικό εργαλείο του οποίου η ανακάλυψη τιμήθηκε με το φετινό Νόμπελ Χημείας.

Η σύνοδος των πλανητών ΔΙΑ-ΚΡΟΝΟΥ

 ΔΙΟΝΥΣΗΣ Π. ΣΙΜΟΠΟΥΛΟΣ*

14.12.2020 • 17:07

•  
•  

Πολλοί ίσως να έχετε ακούσει για την πλησιέστερη (όπως φαίνεται από τη Γη) σύνοδο των πλανητών Δία και Κρόνου που πρόκειται να συμβεί στις 21 Δεκεμβρίου, ανήμερα δηλαδή στο χειμερινό ηλιοστάσιο. Η φετινή προσέγγιση θα φέρει τους δύο πλανήτες τόσο κοντά τον ένα στον άλλο (0,1 της μοίρας) ώστε να φαίνονται σαν ένα λαμπερό αστέρι. 

Τέτοια φαινόμενα είναι φυσικά αρκετά ενδιαφέροντα, αν μη τι άλλο γιατί μας δίνουν την ευκαιρία να σηκώσουμε (έστω και για λίγο) το κεφάλι μας προς τον ουρανό. Επειδή όμως η περιγραφή του φετινού φαινομένου είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στο Διαδίκτυο, δεν πρόκειται να ασχοληθούμε με μια ακόμη παρόμοια περιγραφή.

η μεγάλη σύνοδος του 2020

https://astro.planitario.gr/synodos-dia-kronou-21-dekemvriou-2020/

διάφορες πληροφορίες

https://www.youtube.com/watch?v=yFzprDLzSFs

 Αντίθετα, εδώ θα αναφέρουμε ένα πολύ πιο ενδιαφέρον και σπανιότερο φαινόμενο, μια τριπλή σύνοδο των πλανητών Δία και Κρόνου, που οδήγησε τον περίφημο αστρονόμο του 17ου αιώνα Γιόχαν Κέπλερ στο συμπέρασμα ως προς το τι θα μπορούσε να ήταν το Αστρο της Βηθλεέμ. 

Σε μια ενδιαφέρουσα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of the Royal Astronomical Society of Canada τον Δεκέμβριο του 1937, ο κληρικός W. Burke Gaffney περιέγραψε εκτενέστατα τις παρατηρήσεις που έκανε ο Κέπλερ για το Αστρο της Βηθλεέμ σε μια πραγματεία που δημοσιεύθηκε το 1614 στη Φρανκφούρτη και στην οποία προσδιόριζε το έτος 7 π.Χ. ως τον χρόνο γέννησης του Χριστού με βάση μια τριπλή σύνοδο του Δία και του Κρόνου εκείνη τη χρονιά. Ας εξηγηθούμε, όμως, καλύτερα.

Στο Πλανητάριο μπορούμε εύκολα να παρακολουθήσουμε τις τροχιές των πλανητών γύρω από τον Ηλιο που φαίνονται να κινούνται κανονικά από τη Δύση προς την Ανατολή. Οι πλανήτες που βρίσκονται πλησιέστερα στον Ηλιο φαίνονται να κινούνται ταχύτερα, ενώ οι πιο απομακρυσμένοι κινούνται πιο αργά. Ετσι, ο ένας από τους πλανήτες είναι δυνατόν να φθάσει και να προσπεράσει κάποιον άλλον. Το προσπέρασμα αυτό το λέμε σύνοδο των δύο πλανητών. Δεν είναι μάλιστα καθόλου παράξενο το να δει κανείς έναν πλανήτη να σταματά την κανονική του πορεία και να οπισθοδρομεί προς τη Δύση. 

Σήμερα, φυσικά, γνωρίζουμε ότι οι πλανήτες στην πραγματικότητα δεν αλλάζουν ποτέ κατεύθυνση. Το τι συμβαίνει είναι ότι καθώς η Γη περιφέρεται στην τροχιά της γύρω από τον Ηλιο, έρχεται πολλές φορές στη θέση να προσπεράσει έναν από τους εξωτερικούς πλανήτες και τότε ο πλανήτης αυτός φαίνεται να κινείται προς τα πίσω, όπως όταν ένα αυτοκίνητο προσπερνάει κάποιο άλλο.

Την άνοιξη του 7 π.Χ. η κίνηση του Δία ήταν πιο γρήγορη από του Κρόνου, γιατί ο Δίας είναι πλησιέστερα στον Ηλιο από τον Κρόνο. Με αυτή την ταχύτητα ο Δίας και ο Κρόνος έρχονται σε σύνοδο (προσπερνάει, δηλαδή, ο ένας τον άλλο) μία φορά κάθε 19,6 χρόνια περίπου. Μια τέτοια σύνοδος έγινε στις 22 Μαΐου. Τον Ιούνιο οι δύο πλανήτες άρχισαν να ελαττώνουν την ταχύτητά τους και άρχισαν να κινούνται προς τα πίσω. Σήμερα γνωρίζουμε ότι η Γη μας είχε αρχίσει να προσπερνάει τον Δία και τον Κρόνο, και γι’ αυτό οι δύο αυτοί πλανήτες φαίνονταν να κινούνται προς τα πίσω, αφού η Γη τούς προσπερνούσε. Επειδή ο Δίας είναι πλησιέστερα στη Γη, αυτός ήταν που φαινόταν να κινείται προς τα πίσω με μεγαλύτερη ταχύτητα απ’ ό,τι ο Κρόνος. Ετσι οι δύο πλανήτες ήλθαν και πάλι σε σύνοδο στις 8 Οκτωβρίου.

Μετά η Γη συνέχισε τον δρόμο της και οι πλανήτες άρχισαν να ελαττώνουν και πάλι την ταχύτητά τους, ενώ αργότερα ξανάρχισαν και πάλι την κανονική τους κίνηση προς την Ανατολή. Ετσι ξαναπέρασαν ο ένας τον άλλον και πάλι στις 2 Δεκεμβρίου. Κάτι που κανονικά συμβαίνει μία φορά κάθε 20 χρόνια είχε συμβεί τρεις φορές σε λιγότερο από ένα χρόνο. Κι όμως, ο περισσότερος κόσμος ούτε καν το παρατήρησε. Σύμφωνα λοιπόν με τον Κέπλερ, το φαινόμενο αυτό ήταν που έκανε τους Μάγους να ξεκινήσουν το ταξίδι τους προς τη Βηθλεέμ. Θα μπορούσε, άραγε, ένα τέτοιο φαινόμενο να ήταν όντως το Αστρο των Χριστουγέννων, όπως υποστήριζε ο Κέπλερ; 

Κατά τη γνώμη μου μάλλον όχι, γιατί οι πλανήτες δεν σταματούν ποτέ την κίνησή τους. Και τέτοιου είδους συμπεριφορά συμβαίνει αρκετά συχνά, αφού, για παράδειγμα, τα τελευταία 200 χρόνια είχαμε τρεις παρόμοιες τριπλές συνόδους: το 1821, το 1940-1941 και το 1981 (ενώ η επόμενη τριπλή σύνοδος θα συμβεί σε 218 χρόνια, το 2238-2239). Αυτού του είδους οι τριπλές σύνοδοι, δηλαδή, δεν είναι ούτε σπάνιες ούτε μπορούν να επηρεάσουν οποιαδήποτε γεγονότα πάνω στη Γη ή οπουδήποτε αλλού. Είναι απλά, και σήμερα εύκολα επεξηγήσιμα φαινόμενα, που φαίνονται ότι συμβαίνουν απλώς γιατί εμείς τα παρατηρούμε από το κινούμενο διαστημόπλοιό μας που ονομάζουμε Γη, ταξιδιώτες κι εμείς στο αέναο ταξίδι της γύρω από τον Ηλιο.
 
* Ο κ. Διονύσης Π. Σιμόπουλος είναι επίτιμος διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου.